Dịch vụ logistics là gì? Đặc điểm và vai trò của dịch vụ logistics

Trong những năm vừa qua, nước ta đã gặt hái được nhiều thành quả tích cực ở nhiều lĩnh vực trong tiến trình hội nhập kinh tế toàn cầu, trong đó không thể không nhắc đến lĩnh vực Logistic. Ngày nay, khái niệm về Logistics đã trở nên quen thuộc với hầu hết các doanh nghiệp. Để hiểu rõ về dịch vụ logistics là gì cũng như vai trò của dịch vụ logistic với nền kinh tế và đối với bản thân doanh nghiệp, chúng ta cùng theo dõi bài viết sau nhé.

Dịch vụ Logistics là gì?

Khái niệm logistics

Theo Hội đồng các chuyên gia quản trị chuỗi cung ứng (CSCMP) định nghĩa: Logistics là một phần của quản trị chuỗi cung ứng, là lên kế hoạch, kiểm soát và thực hiện hiệu quả quá trình chu chuyển cũng như lưu trữ hàng hóa, dịch vụ và thông tin liên quan giữa điểm xuất phát và điểm tiêu thụ nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Theo Luật thương mại Việt Nam (2005): Logistic được định nghĩa là hoạt động thương mại theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công việc như nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan,… và các dịch vụ khác liên quan đến hàng hóa theo thỏa thuận của khách hàng để hưởng hoa hồng.

Theo Vitasek (2003): Logistic là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát các thủ tục để vận chuyển và lưu trữ hàng hóa hiệu quả, bao gồm cả dịch vụ và thông tin liên quan từ điểm xuất phát đến điểm tiêu thụ nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Định nghĩa này bao gồm hoạt động xuất, nhập của hàng hóa trong và ngoài nước.

Khái niệm dịch vụ logistics là gì?

Có nhiều định nghĩa về dịch vụ Logistics, tuy nhiên có thể phân chia thành 2 nhóm như sau:

Nhóm thứ nhất: Định nghĩa dịch vụ Logistics là các hoạt động giao nhận hàng hóa, vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng. Vì vậy, thực chất dịch vụ logistics là những nghiệp vụ hỗ trợ cho quá trình vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng.

Nhóm thứ hai: Định nghĩa dịch vụ logistics với phạm vi bao quát hơn gồm các hoạt động từ khâu nguyên liệu đầu vào cho tới sản phẩm đầu ra và quá trình vận chuyển, phân phối đến nơi tiêu dùng cuối cùng.

Dịch vụ logistics là gì?

Bài viết liên quan:

→ Quản trị kênh phân phối là gì? Nội dung quản trị kênh phân phối

Đặc điểm của dịch vụ logistics

Dịch vụ logistics là tổ hợp các hoạt động liên tiếp nhau, có tính xuyên suốt cả quá trình. Về bản chất, logistics là một quá trình nên nó không phải là một hoạt động riêng lẻ mà là một chuỗi các hoạt động liên tục có mối liên quan mật thiết và tác động qua lại với nhau được thực hiện một cách khoa học và có hệ thống qua các bước như nghiên cứu, hoạch định, tổ chức, quản lý,….Do đó, logistics xuyên suốt cả quá trình, từ giai đoạn quản lý đầu vào nguyên liệu cho đến giai đoạn tiêu thụ sản phẩm cuối cùng.

Logistic là dịch vụ thiết yếu hỗ trợ hoạt động của doanh nghiệp. Logistics hỗ trợ toàn bộ quá trình hoạt động của doanh nghiệp ngay cả khi sản phẩm đã rời khỏi dây chuyền sản xuất của nhà máy và đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Từ yếu tố đầu vào như máy móc để vận hành, nguyên liệu sản xuất,…logistic đã gắn liền với hoạt động doanh nghiệp, xuyên suốt dây chuyền sản xuất, điều phối và quản lý dòng lưu trữ,…Sau đó, logistics còn xuất hiện ở giai đoạn lưu kho, đóng gói và phân phối sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Logistics là sự phát triển cao hơn, hoàn chỉnh và toàn diện hơn của dịch vụ giao nhận và vận tải hàng hóa. Cùng với sự phát triển của mình, logistics đã làm đa dạng hóa khái niệm giao nhận, vận tải truyền thống. Từ việc chỉ thay mặt khách hàng vận chuyển giao nhận hàng hóa, đã phát triển lên mức độ cao hơn như các dịch vụ logistic trọn gói từ kho sản xuất đến kho người nhận cuối cùng.Ở mức độ phát triển toàn diện hơn, dịch vụ logistics còn cung cấp hoạt động kiểm soát, phân phối và tư vấn giảm thiểu các chi phí vận hành, loại bỏ các giai đoạn và chi phí thừa thải nhằm tăng tối đa hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

Các hình thức của dịch vụ logistics

Có 4 loại hình logistics chính bao gồm:

1PL (First Party logistics) hay dịch vụ logistics tự cấp: Là hình thức do một công ty hay cá nhân tự tổ chức các hoạt động logistics để đáp ứng dịch vụ vận chuyển của công ty. Các cá nhân hay tổ chức này có thể là chủ sở hữu hàng hóa,có sở hữu phương tiện vận tải,công cụ và thiết bị cần thiết phục vụ việc xếp dỡ và di chuyển hàng hóa từ vị trí này sang vị trí khác,…Vai trò của người vận chuyển và cung cấp hàng hóa dưới hình thức 1PL thường đại diện cho người gửi hàng và người nhân hàng. Nhà hoạt động dịch vụ 1PL có thể là một nhà sản xuất, công ty nhập khẩu, nhà phân phối,…

2PL (Second Party logistics) hay cung cấp dịch vụ logistics bên thứ hai: Là hình thức được cung cấp bởi các nhà cung cấp dịch vụ logistics đơn lẻ trong chuỗi hoạt động logistics nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Các công ty cung cấp dịch vụ này thường sở hữu và sử dụng các phương tiện vận tải, thiết bị công cụ chuyên dụng để phục vụ cho đặc thù công việc của họ. Hiểu đơn giản, dịch vụ 2PL đảm nhận vai trò vận chuyển của một khâu đặc thù hay cung cấp dịch vụ vận chuyển đơn lẻ trong toàn bộ chuỗi hoạt động logistics của khách hàng.

3PL (Third Party logistics) hay cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba: Là hình thức do một bên công ty đại diện để đảm nhận toàn bộ các dịch vụ logistics của công ty khách hàng dựa trên hợp đồng đã ký gồm các công việc như kê khai hải quan, làm thủ tục thông quan hàng hóa, giấy tờ xuất nhập khẩu liên quan,…Nhà cung cấp dịch vụ 3PL thường là các doanh nghiệp sở hữu nhiều loại phương  tiện hàng hóa chuyên dụng từ đường bộ, đường biển hay đường hàng không,…với mạng lưới liên kết rộng với nhiều công ty vận chuyển khác, hãng tàu, hãng bay lớn để có được mức giá tốt,dịch vụ ưu đãi. Nhà cung cấp dịch vụ 3PL đảm nhận việc sắp xếp thời gian vận chuyển, làm thủ tục xuất nhập khẩu liên quan để hàng hóa chuyển giao nguyên vẹn theo địa điểm và thời gian mà khách hàng yêu cầu.

4PL (Fourth Party logistics) hay dịch vụ logistics chuỗi phân phối hay nhà cung cấp logistics chủ đạo: Là hình thức được cung cấp bởi các nhà cung cấp dịch vụ tư vấn với vai trò điều phối và giám sát tất cả các hoạt động của chuỗi cung ứng từ việc thu thập, tập hợp các nguồn lực, tìm kiếm khả năng và áp dụng công nghệ để thiết kế, xây dựng và vận hành chuỗi logistics toàn diện.

5PL (Fifth Party logistics) hay cung cấp dịch vụ logistics bên thứ năm. Đây là dịch vụ logistics phổ biến và phát triển nhất hiện nay dành cho thương mại điện tử.Logistics bên thứ năm quản lý và điều phối hoạt động của các 3PL, 4PL thông qua các giải pháp thông tin liên quan đến cung và cầu trên thị trường dịch vụ giao hàng thương mại điện tử.

Vai trò của dịch vụ logistics là gì?

Vai trò của dịch vụ logistics đối với nền kinh tế 

Dịch vụ logistics góp phần quan trọng trong việc tối ưu hoá chu trình lưu chuyển của sản xuất kinh doanh từ khâu đầu vào cho đến thành phẩm cuối cùng đến tay khách hàng sử dụng. Do ảnh hưởng nghiêm trọng của các cuộc khủng hoảng năng lượng xảy ra liên tiếp trong khoảng thời gian từ thập niên 70 của thế kỷ XX khiến cho mọi doanh nghiệp cần phải chú trọng, để tâm đến vấn đề chi phí, đặc biệt là chi phí vận chuyển. Cũng trong quá khứ, ở nhiều giai đoạn, lãi suất ngân hàng ở mức rất cao, vì thế doanh nghiệp cũng có sự nhận thức về vốn một cách sâu sắc hơn, vốn bị đọng lại do việc duy trì quá nhiều hàng tồn kho khiến doanh nghiệp phải gánh chịu rất nhiều chi phí. Chính vì thế, ở giai đoạn này, vấn đề  tối ưu hóa quá trình sản xuất, lưu kho, vận chuyển hàng hóa là vấn đề vô cùng quan trọng được các doanh nghiệp ưu tiên đặt lên hàng đầu. Và với sự trợ giúp của công nghệ thông tin, logistics chính là một công cụ đắc lực để thực hiện điều này.

Dịch vụ logistics hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng quản lý, giảm thiểu chi phí sản xuất, tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Chi phí cho hoạt động logistics là rất lớn, chính vì thế sự ra đời và phát triển của dịch vụ logistics đã giúp cho doanh nghiệp nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung giảm thiểu được rất nhiều chi phí trong chuỗi logistics, thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh trở nên đơn giản, hiệu quả của hoạt động sản xuất kinh doanh cũng được cải thiện, điều này góp phần giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Trên thực tế, tại các quốc gia phát triển, chi phí logistics đã giảm xuống rất nhiều và vẫn có xu hướng tiếp tục giảm trong các năm tới.

Dịch vụ logistics giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí trong hoạt động lưu thông, phân phối. Giá cả hàng hoá được xác định bằng chi phí sản xuất cộng với chi phí lưu thông. Chi phí lưu thông hàng hoá ở đây chủ yếu là chi phí vận tải, chi phí này là một bộ phận quan trọng và chiếm một tỷ lệ không nhỏ cấu thành nên giá cả hàng hoá trên thị trường, đặc biệt là đối với các loại hàng hoá trên thị trường thương mại quốc tế. Mặt khác, vận tải là yếu tố quan trọng nhất trong hệ thống logistics, chính vì thế dịch vụ logistics càng hoàn thiện và hiện đại càng tiết kiệm phí vận tải và các chi phí khác phát sinh trong quá trình lưu thông, từ đó chi phí lưu thông sẽ được giảm xuống.

Sự phát triển của dịch vụ logistics góp phần mở rộng thị trường trong thương mại quốc tế. Vấn đề thị trường luôn là một tổng những vấn đề quan trọng nhất và được các nhà sản xuất, nhà kinh doanh quan tâm hơn cả. Họ luôn muốn mở rộng và chiếm lĩnh thị trường cho sản phẩm, hàng hóa của mình. Để làm được điều này, cần có sự hỗ trợ của dịch vụ logistics. Có thể xem dịch vụ logistics như là cầu nối trong việc chuyển dịch hàng hóa từ nơi sản xuất đến các thị trường mới đúng yêu cầu về thời gian và địa điểm đặt ra. 

Dịch vụ logistics được xem là một công cụ liên kết các hoạt động trong chuỗi giá trị toàn cầu như sản xuất, cung cấp, lưu thông, phân phối, mở rộng thị trường cho các hoạt động kinh tế. Cùng với sự phát triển, tiến bộ của khoa học công nghệ, thị trường toàn cầu phát triển, đặc biệt là có sự tham gia của các nước đang và chậm phát triển, dịch vụ logistics được các nhà quản lý coi như là phương tiện, công cụ liên kết các lĩnh vực khác nhau của chiến lược doanh nghiệp.

Vai trò của dịch vụ logistics đối với doanh nghiệp là gì?

Trong xu hướng toàn cầu hoá, khi mà khoảng cách địa lý giữa nguồn cung ứng và thị trường tiêu thụ ngày càng xa nhau hơn thì các lợi ích của logistics về thời gian và địa điểm đem lại ngày càng lớn do yêu cầu kết nối cung cầu và tiêu dùng sản phẩm trong các chuỗi cung ứng toàn cầu. Dịch vụ logistics có những vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp như sau:

Dịch vụ logistics mang lại lợi ích về thời gian và địa điểm cho sản phẩm: Cụ thể, lợi ích về thời gian là phần giá trị được sáng tạo ra nhằm mục đích giúp cho sản phẩm có mặt đúng thời điểm, đáp ứng khoảng thời gian cung ứng mà khách hàng mong đợi. Bên cạnh đó, lợi ích địa điểm là phần giá trị cộng thêm vào sản phẩm của doanh nghiệp, giúp cho sản phẩm có khả năng trao đổi hoặc tiêu thụ đúng vị trí. Nói tóm lại, nhờ có hoạt động logistics tạo ra những lợi ích về địa điểm và thời gian để sản phẩm có thể đến đúng vị trí và địa điểm thích hợp, đem lại lợi ích không chỉ đối với doanh nghiệp mà con cho cả khách hàng.

Dịch vụ logistics góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp giảm thiểu chi phí kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh, vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Theo quan điểm marketing, bản chất của kinh doanh tồn tại dựa trên sự thỏa mãn nhu cầu của khách hàng và cho thấy ba thành phần chủ yếu của khái niệm này là sự phối hợp các nỗ lực marketing, thỏa mãn khách hàng và lợi nhuận công ty. Hoạt động logistics, theo các cách thức khác nhau đã đóng vai trò quan trọng với các thành phần nêu trên. Cụ thể: Logistics giúp phối hợp các biến số marketing - mix, gia tăng sự hài lòng của khách hàng, trực tiếp làm giảm chi phí, gián tiếp làm tăng lợi nhuận trong dài hạn.

Dịch vụ logistics cho phép doanh nghiệp di chuyển hàng hoá/ dịch vụ của mình đến với khách hàng một cách hiệu quả. Bên cạnh lợi ích về tối ưu hoá vị trí, logistics còn góp phần giúp doanh nghiệp tối ưu hoá các dòng hàng hoá/ dịch vụ nhờ vào việc phân bổ mạng lưới các cơ sở kinh doanh và điều kiện phục vị phù hợp với yêu cầu vận động hàng hoá. Hơn nữa, các mô hình và phương án tối ưu trong dự trữ, vận chuyển, mua hàng… kết hợp với hệ thống thông tin hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đưa hàng hoá/dịch vụ của mình đến vị trí mà khách hàng yêu cầu một cách nhanh chóng nhất, chi phí thấp nhất.

Một số giải pháp phát triển dịch vụ logistics tại các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam

Thứ nhất, phát triển về quy mô và số lượng các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistic. Dịch vụ logistic của một quốc gia được mở rộng và đẩy mạnh sẽ tạo ra sức mạnh và ảnh hưởng của ngành đến nền kinh tế quốc dân và các ngành kinh tế khác. Số lượng doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ logistics cũng là một chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ logistics và là yếu tố tác động đến tình hình phát triển của ngành.

Thứ hai, phát triển về chất lượng dịch vụ logistic. Phát triển dịch vụ logistics cần chú ý đến chất lượng dịch vụ được cung cấp. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics cần hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của mình cũng như phân tích cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp mình để có chiến lược và chính sách phát triển phù hợp, tăng chất lượng dịch vụ cung cấp hướng đến sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Thứ ba, do đặc thù của ngành logistics nên các doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống toàn cầu. Vì vậy,việc liên minh và kết hợp với các nhà cung cấp dịch vụ khác giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của các công ty giao nhận vận tải.

Thứ tư, con người đóng vai trò quan trọng trong loại hình kinh doanh dịch vụ nên các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam cần chú trọng công tác tuyển chọn, đào tạo nhân sự để đáp ứng kỳ vọng khách hàng khi sử dụng dịch vụ logistics của mình.

Thứ năm, các doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ thông tin để hỗ trợ cho hoạt động của mình. Tuy nhiên, các công ty cần tùy thuộc vào khả năng của mình để xây dựng hệ thống thông tin hiệu quả.

Phát triển dịch vụ logistics là một trong những yêu cầu quan trọng cần đầu tư chú trọng vì nó ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế quốc gia. Đây không phải là vấn đề của doanh nghiệp logistics mà là sự chung tay của nhiều ban ngành khác nhau. Hy vọng những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ trên đây đã giúp các bạn hiểu rõ về ngành dịch vụ logistics là gì. Hãy lan tỏa bài viết này đến nhiều người khác nữa nhé. Ngoài ra, nếu như bạn đang gặp khó khăn với bài luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh về dịch vụ logistics, hãy liên hệ với đội ngũ chuyên viên học thuật của chúng tôi để nhận được sự hỗ trợ nhé!