Nhà đầu tư thiên thần là gì? Thế nào là một nhà đầu tư thiên thần

Trong thời gian gần đây, cụm từ đầu tư thiên thần đang dần trở nên phổ biến đối với cộng đồng khởi nghiệp.Họ không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc đầu tư rót vốn mà còn cung cấp các kỹ năng kinh doanh, mạng lưới cá nhân cho các doanh nghiệp startup trong quá trình xây dựng và phát triển. Vậy nhà đầu tư thiên thần là gì? Thế nào là một nhà đầu tư thiên thần? Ý nghĩa, vai trò của họ đối với sự phát triển của các công ty khởi nghiệp (startup) ở Việt Nam. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Luận Văn 2S để hiểu rõ hơn nhé!

Nhà đầu tư thiên thần là gì?

Để hiểu rõ bản chất khái niệm nhà đầu tư thiên thần là gì, trước tiên ta sẽ tìm hiểu sơ qua về Startup:

Khái niệm về Startup

Startup là những công ty đang trong giai đoạn bắt đầu kinh doanh nói chung, gắn với những đỉnh cao của khoa học công nghệ, những điều thế giới chưa từng làm. Công ty khởi nghiệp sáng tạo là những tổ chức được thiết kế nhằm cung cấp sản phẩm và dịch vụ trong những điều kiện không chắc chắn nhất và được dự đoán có cơ hội tăng trưởng nhanh nhất, hình thành một phân khúc thị trường mới, tạo ra sự khác biệt không chỉ ở trong nước mà còn với tất cả công ty khác trên thế giới.

Startup là gì?

Khái niệm nhà đầu tư thiên thần 

Trung tâm Venture research thuộc đại học New Hampshire định nghĩa: Đầu tư thiên thần (Angel investment) là hành vi đầu tư của cá nhân có vốn nhàn rỗi vào các doanh nghiệp,dự án có tốc độ tăng trưởng cao trong giai đoạn hạt giống.

Nhà đầu tư thiên thần (Business angels) là các nhà đầu tư tư nhân giàu có sử dụng tiền bạc và thời gian của họ đầu tư trực tiếp vào các công ty chưa được định giá, không có mối liên kết với gia đình của các nhà đầu tư để đổi lấy vốn chủ sở hữu (cổ phiếu) hoặc nợ chuyển đổi (trái phiếu) với hy vọng đạt được lợi ích về tài chính. Họ là những doanh nhân giàu có, có kinh nghiệm, đầu tư tiền của mình vào giai đoạn hạt giống hoặc giai đoạn đầu của quá trình khởi nghiệp.

Có ba cách mà nhà đầu tư thiên thần có thể cung cấp vốn cho một doanh nghiệp mới thành lập. Cách phổ biến nhất là cung cấp cho doanh nghiệp một khoản vay có thể được chuyển đổi thành vốn chủ sở hữu khi doanh nghiệp đã thành công. Trong trường hợp này, nhà đầu tư thiên thần sẽ yêu cầu lãi suất từ ​​20% -30% vốn chủ sở hữu để họ có tiếng nói trong hội đồng quản trị của doanh nghiệp đó. Lựa chọn thứ hai là cung cấp vốn thông qua quyền chọn mua cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi và vẫn là thành viên của hội đồng quản trị công ty. Sau đó, nhà đầu tư xác định việc trả cổ tức cho các cổ phiếu cho đến một ngày trong tương lai. Lựa chọn thứ ba là có được một vị thế cổ phần trực tiếp, chẳng hạn như 20% - 30% cổ phần trong công ty. Để bảo vệ lợi ích của mình, nhà đầu tư có thể chỉ định một hoặc hai cộng sự để giúp quản lý công việc kinh doanh.

Nhà đầu tư thiên thần là gì?

Thế nào là một nhà đầu tư thiên thần?

Là một nhà đầu tư thiên thần, thông thường sẽ mang những đặc điểm cơ bản sau:

• Nhà đầu tư thiên thần có kinh nghiệm & chuyên môn cao: Thông thường, các nhà đầu tư thiên thần là những người có kinh nghiệm kinh doanh hoặc chuyên môn vững vàng. Họ là những doanh nhân thành đạt hoặc chính họ là những doanh nhân cũ, hoặc đã từng nắm giữ các vị trí điều hành tại các công ty lớn.
• Số tiền đầu tư nhỏ: Đây được coi là một khoản đầu tư quy mô nhỏ do tính chất cá nhân và phổ biến của nó. Số tiền đầu tư cho các dự án của nhà đầu tư thiên thần tương đối nhỏ nhưng số doanh nghiệp mà họ hỗ trợ được lại rất lớn. Đối với các doanh nghiệp ở giai đoạn hạt giống, đầu tư thiên thần không phải là một miếng bánh mà nó là sự giúp đỡ kịp thời.
• Giai đoạn đầu tư lớn: Do tính chất đặc thù của doanh nghiệp startup là nhỏ, non nớt và ít mối quan hệ nên rất khó thu hút vốn đầu tư giai đoạn đầu. Hầu hết các nhà đầu tư lựa chọn đầu tư vào giai đoạn giữa và cuối. Sự hình thành khoảng cách vốn trong các giai đoạn đầu tư gây khó khăn cho doanh nghiệp. Đầu tư thiên thần là nguồn vốn quan trọng để thu hẹp khoảng cách này. Do tính chất quan trọng của đầu tư thiên thần, tất cả các chính quyền trung ương, địa phương đã ban hành các chính sách ưu đãi thuế, khuyến khích đầu tư thiên thần vào quốc gia, khu vực từ đó thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của các startup địa phương.
• Rủi ro đầu tư cao: Đặc điểm rủi ro đầu tư cao của đầu tư thiên thần có liên quan mật thiết tới giai đoạn đầu tư. Giai đoạn đầu tư càng sớm thì rủi ro đầu tư càng cao. Trong giai đoạn hạt giống khi công nghệ chưa hoàn toàn trưởng thành, sản phẩm chưa được thị trường công nhận, cơ chế vận hành còn non trẻ nên các startup chưa có trải nghiệm từ môi trường, áp lực kinh doanh trong thế giới thực. Tất cả các điều kiện trong giai đoạn hạt giống đều là trải nghiệm, nhiều biến số không chắc chắn là nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro của các nhà đầu tư trong giai đoạn này. Tuy nhiên, rủi ro càng cao thì lợi nhuận tiềm năng càng cao. Một khi dự án thành công, nhà đầu tư thiên thần sẽ nhận về lợi tức đáng kể.
• Nhà đầu tư thiên thần ra quyết định đầu tư nhanh: Các nhà đầu tư thiên thần đầu tư bằng tiền và tự đưa ra quyết định mà không cần sự đồng thuận của các liên kết trung gian nên quyết định đầu tư có thể đưa ra một cách nhanh chóng nếu họ cảm thấy chắc chắn về dự án tiềm năng. Quyết định của họ được đưa ra trong thời gian ngắn dựa trên kinh nghiệm đầu tư thậm chí là bản năng của một người kinh doanh.

Thế nào là một nhà đầu tư thiên thần?

Xem thêm:

→ Kho đề tài & đề cương chi tiết luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh

Ý nghĩa, vai trò của nhà đầu tư thiên thần trong sự phát triển startup

Mang lại giá trị tài chính cho startup

Đối với các công ty khởi nghiệp sáng tạo, vòng đời sẽ trải qua nhiều giai đoạn khác nhau và trong tất cả các giai đoạn, nguồn vốn và nhân lực đều hết sức quan trọng. Ở các giai đoạn khác nhau, với khả năng tài chính, tiềm năng phát triển và thực lực khác nhau mỗi startup sẽ cần lượng vốn và loại hình vốn khác nhau. Các nguồn tài chính startup có thể tiếp cận gồm có các khoản tài trợ, vốn vay, vay bảo lãnh, vốn đầu tư từ các nhà đầu tư thiên thần,…

Dưới góc độ của các công ty startup, đầu tư thiên thần được coi là một trong những nguồn tài chính quan trọng quyết định thành bại của các dự án khởi nghiệp. Các nhà đầu tư thiên thần thường tham gia đầu tư từ khá sớm, có thể từ giai đoạn ý tưởng của dự án và thường chịu rủi ro rất cao. Với mạng lưới nhà đầu tư thiên thần, doanh nghiệp sẽ dễ dàng gọi vốn hơn đồng thời hưởng lợi ích gộp từ các nhà đầu tư, chia sẻ rủi ro và tận dụng lợi thế mạng lưới liên kết nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp mình đầu tư.

Mang lại giá trị phi tài chính đối với startup

Các nhà đầu tư thiên thần bên cạnh việc cung cấp vốn sẽ cung cấp lời khuyên, hướng dẫn và giúp doanh nghiệp tiếp cận được với mạng lưới nhà đầu tư. Từ đó, doanh nghiệp có sự trợ giúp của nhà đầu tư thiên thần sẽ có tiềm năng thành công cao hơn, thu lợi nhuận nhanh hơn. Với các dự án startup, nhà đầu tư thiên thần đóng vai trò quản trị chủ động trong các hoạt động, ví dụ: xây dựng kế hoạch, quản trị chiến lược, thiết lập kế hoạch marketing, phác thảo kế hoạch tác nghiệp, giám sát kết quả tài chính,…

Các nhà đầu tư thiên thần là những doanh nhân, nhà quản lý, nhiều người đã về hưu nên họ đầu tư không chỉ vì mục đích lợi nhuận mà còn mong muốn truyền đạt lại kinh nghiệm để phát triển thế hệ doanh nhân kế cận và cập nhật các xu hướng mới trên thị trường. Các startup khi có sự trợ giúp của nhà đầu tư thiên thần sẽ có tiềm năng thành công cao hơn, thu lợi nhanh hơn và có những cải tiến kỹ thuật,..

Ý nghĩa, vai trò của nhà đầu tư thiên thần

Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp

Các nhà đầu tư thiên thần đã là các startup và bản thân họ có một mạng lưới quan hệ rộng rãi, có vai trò kết nối doanh nghiệp với thị trường. Với các startup, nhà đầu tư thiên thần không chỉ giữ vai trò là nguồn vốn đầu tư cho doanh nghiệp mà còn là cố vấn, đối tác kinh doanh có  bề dày kinh nghiệm và bản lĩnh hỗ trợ các startup. Các nhà đầu tư thiên thần giúp phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp của quốc gia  nhận đầu tư, làm cầu nối giữa doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác. Một hệ sinh thái với sự tham gia tích cực của các nhà đầu tư thiên thần sẽ vô cùng hấp dẫn các nhà khởi nghiệp, từ đó thúc đẩy tăng trưởng số lượng các doanh nghiệp và các tổ chức khởi nghiệp khác như vườn ươm, quỹ đầu tư,…

Ưu - nhược điểm của nhà đầu tư thiên thần là gì?

Ưu điểm của nhà đầu tư thiên thần:

Một ưu điểm lớn của nhà đầu tư thiên thần đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp là các khoản đầu tư thiên thần ít rủi ro hơn nhiều so với tài trợ bằng khoản vay. Nghĩa là doanh nghiệp không cần phải hoàn trả vốn đầu tư thiên thần trong trường hợp kinh doanh thất bại. Ngược lại, doanh nghiệp phải hoàn trả khoản vay trong bất kỳ trường hợp nào. 

Một ưu điểm khác là tỷ lên thành công của doanh nghiệp Startup có sự đầu tư của của nhà đầu tư thiên thần cao hơn. Thông thường, các nhà đầu tư thiên thần là những người có chuyên môn cao & có nhiều năm kinh nghiệm kinh doanh, họ đã biết rõ ràng về các nguyên tắc khi bắt đầu thành lập và xây dựng một doanh nghiệp như thế nào. Nếu doanh nghiệp Startup đang tìm kiếm lời khuyên và sự cố vấn ngoài nguồn vốn, một nhà đầu tư thiên thần có thể cung cấp nhiều kiến ​​thức quý giá. Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy rằng các công ty khởi nghiệp được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư thiên thần có nhiều khả năng tăng trưởng đáng kể, có tỷ suất lợi nhuận cao hơn và duy trì hoạt động kinh doanh trong một thời gian dài hơn.

Ngoài ra, một số lợi ích khác mà các dự án khởi nghiệp nhận được khi tiếp nhận một nhà đầu tư thiên thần bao gồm:

• Uy tín do liên kết với chủ đầu tư
• Liên hệ với các chủ ngân hàng đầu tư, kế toán, luật sư và các chuyên gia khác
• Kiến thức và chiến lược thị trường được sử dụng trong các công ty tương tự

Nhược điểm của nhà đầu tư thiên thần:

Bất lợi chính của việc sử dụng các nhà đầu tư thiên thần là mất quyền kiểm soát hoàn toàn với tư cách là chủ sở hữu một phần. Nhiều chủ doanh nghiệp chấp nhận cho đi từ 10 đến 50% cổ phần của mình để đổi lấy vốn tài trợ từ nhà đầu tư thiên thần. Điều này đồng nghĩa với việc nhà đầu tư thiên thần sẽ có tiếng nói trong việc vận hành doanh nghiệp và cũng sẽ nhận được một phần lợi nhuận khi doanh nghiệp phát triển. Ngược lại, với việc cho vay bằng nợ, tổ chức cho vay không có quyền kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp vay và không được chia lợi nhuận. 

Các nhà đầu tư thiên thần cũng có thể mong đợi một khoản lợi nhuận đáng kể từ khoản đầu tư của họ, đôi khi bằng 10 lần khoản đầu tư ban đầu của họ trong vòng 5 đến 7 năm đầu tiên. Điều này có thể tạo thêm áp lực cho doanh nghiệp tiếp nhận vốn đầu tư. Vì vậy, trước khi chấp nhận tài trợ, hãy đánh giá xem liệu doanh nghiệp có thể phát triển với tốc độ mà nhà đầu tư mong đợi hay không và thiết lập kỳ vọng tăng trưởng.

Ưu - nhược điểm của nhà đầu tư thiên thần là gì?

Các nhân tố thúc đẩy nhà đầu tư thiên thần là gì?

Chính sách đối với đầu tư thiên thần

Công cụ chính sách được nhìn nhận dưới góc độ cung cầu. 

• Cung là các chính sách áp dụng, khuyến khích, hỗ trợ các nhà cung ứng dịch vụ, tài chính cụ thể gồm các ưu đãi về thuế, quỹ đầu tư, hỗ trợ cho các hiệp hội, mạng lưới thiên thần.
• Cầu là các chính sách hướng tới các thành phần có nhu cầu về vốn, tức là các startup, những người có nhu cầu về vốn. Các chính sách về cầu hướng tới việc tăng sự sẵn sàng tiếp nhận của startup, hỗ trợ tài chính, phát triển hệ sinh thái.

Yếu tố từ phía startup

• Yếu tố con người: Yếu tố giúp startup thu hút nhà đầu tư là đội ngũ nhân sự của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thiên thần chọn nguồn lực con người là điều kiện hàng đầu khi xem xét một dự án khởi nghiệp đang trong giai đoạn thử nghiệm và tìm kiếm mô hình kinh doanh phù hợp. Các nhà sáng lập startup cần thể hiện đầy đủ năng lực triển khai dự án nhờ vào sự đam mê và tận tâm, kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực và dự án liên quan, kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực, tinh thần hợp tác và làm việc nhóm tốt, có động lực thúc đẩy dự án kinh doanh đến thành công.
• Yếu tố học vấn, kinh nghiệm của startup: Các nhà đầu tư thiên thần có xu hướng đầu tư vào các doanh nhân có trình độ học thức cao có thể đảm bảo sự hiểu biết của doanh nhân giúp cho doanh nghiệp định hướng mục tiêu dài hạn của công ty. Các doanh nhân từng có kinh nghiệm gọi vốn thiên thần sẽ khiến nhà đầu tư cảm thấy hứng thú hơn. Ngoài ra, các nhà đầu tư thiên thần cũng chú trọng đến các kỹ năng như kỹ năng quản lý, kỹ năng lãnh đạo,…
• Khả  năng tăng trưởng thị trường, áp lực cạnh tranh: Mục đích cuối cùng để các nhà đầu tư quyết định mạo hiểm bỏ vốn là nhằm thu về lợi nhuận. Khi tìm đến nhà đầu tư, startup phải cho nhà đầu tư thấy được khả năng sinh lời từ mô hình kinh doanh của mình và khả năng phát triển lớn hơn về quy mô.

Yếu tố từ phía nhà đầu tư

• Yếu tố kinh nghiệm: Các thiên thần ra quyết định đầu tư dựa trên kinh nghiệm của họ, tức là họ chỉ rót vốn vào các startup là đầu tư vào người mình hiểu rõ và đầu tư vào ngành mình nắm rõ.
• Yếu tố sở thích: Các nhà đầu tư thiên thần đầu đang hoặc là những doanh nhân thành đạt ở một lĩnh vực cụ thể và họ có xu hướng quan tâm đến những ý tưởng kinh doanh trong lĩnh vực ấy. Do đó, các startup cần tìm đúng và đánh trúng sở thích của các nhà đầu tư thiên thần để gọi vốn thành công.
• Yếu tố mục tiêu: Các nhà đầu tư thường ra quyết định dựa trên mục tiêu. Các thiên thần thường đánh giá tiềm năng của một startup dựa trên lợi nhuận và khả năng thoái vốn mà dự án đem lại. Điều này được thể hiện bằng một bản kế hoạch kinh doanh chắc chắn và chi tiết các yếu tố như dự trù tài chính, kế hoạch sản xuất và tiếp thị sản phẩm, nghiên cứu thị trường,...và đặc biệt là startup sẽ sử dụng số tiền đầu tư vào mục đích cụ thể nào.

Sự khác nhau giữa nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm

Cả nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm đều là những người đầu tư tiền vào doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm đều chấp nhận rủi ro có tính toán khi đầu tư với hy vọng thu được lợi tức đầu tư lành mạnh. Vậy, sự khác biệt giữa nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm là gì? Cùng theo dõi bảng dưới đây: 

Trên đây, Luận Văn 2S đã cùng bạn đọc tìm hiểu về nhà đầu tư thiên thần thông qua khái niệm nhà đầu tư thiên thần là gì?, đặc điểm, ý nghĩa và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư thiên thần. Hy vọng những kiến thức này đã mang lại cho các bạn những thông tin tham khảo hữu ích.