Phân tích phương sai (ANOVA): Khái niệm, phân loại và thực hành

Chuyên nhận viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ tất cả chuyên ngành

Cam kết chất lượng - Đúng tiến độ - Bảo mật thông tin

Phân tích phương sai hay phân tích ANOVA là một phương pháp thử nghiệm hữu ích và quan trọng. Nó được sử dụng nhiều trong nghiên cứu - phân tích định lượng đặc biệt là trong các lĩnh vực nghiên cứu bao gồm sinh học, kinh tế và tâm lý học,.. Trong bài viết này, Luận Văn 2S sẽ cùng bạn tìm hiểu khái niệm phân tích ANOVA là gì? Các bước phân tích ANOVA một yếu tố và thực hành kiểm định ANOVA trong SPSS.

Phân tích phương sai - ANOVA là gì?

Phân tích phương sai (Analysis of Variance) hay còn gọi là kiểm định ANOVA là một kỹ thuật thống kê tham số được sử dụng để so sánh các bộ dữ liệu. Nói một cách dễ hiểu, phân tích ANOVA có chức năng đánh giá sự khác biệt tiềm năng trong một biến phụ thuộc mức quy mô bằng một biến mức danh nghĩa có từ 2 loại trở lên. Các nhà phân tích sử dụng thử nghiệm ANOVA để xác định ảnh hưởng của các biến độc lập đối với biến phụ thuộc trong nghiên cứu hồi quy. Kỹ thuật kiểm định ANOVA này được phát triển bởi Ronald Fisher năm 1918.

Ví dụ về phân tích phương sai:

Một nhóm bệnh nhân tâm thần đang thử ba liệu pháp khác nhau: tư vấn, dùng thuốc và phản hồi sinh học. Bạn muốn xem liệu một liệu pháp tốt hơn những liệu pháp khác.

Hay:

Một nhà nghiên cứu quan tâm đến việc xác định liệu có sự khác biệt về sức mạnh đôi chân chân giữa những người chơi bóng bầu dục nghiệp dư, bán chuyên nghiệp và chuyên nghiệp hay không. Lực/cường độ đo được trên máy isokinetic là biến phụ thuộc. Kiểu thiết kế nghiên cứu được minh họa dưới dạng sơ đồ trong hình dưới đây:

phan_tich_anova_la_gi_luanvan2s
Ví dụ về phân tích phương sai ANOVA

>>>Xem thêm: Kiểm định T-Test trong SPSS và tất cả những gì bạn cần biết

Hai loại phân tích ANOVA

Có nhiều hơn 2 loại phân tích phương sai, tuy nhiên trong khuôn khổ nội dung bài viết này, chúng ta sẽ chỉ tìm hiểu hai loại thông dụng nhất là phân tích phương sai một yếu tố và hai yếu tố.

1/ Phân tích phương sai một yếu tố (one-way ANOVA)

One-way ANOVA là một loại thử nghiệm thống kê so sánh phương sai trong nhóm có nghĩa là trong một mẫu trong khi chỉ xem xét một yếu tố hoặc một biến độc lập. Phương sai một yếu tố so sánh ba hoặc nhiều hơn ba nhóm phân loại để xác định xem có sự khác biệt giữa chúng hay không. Trong mỗi nhóm nên có ba hoặc nhiều quan sát và phương tiện của các mẫu được so sánh.

Ví dụ như:

Bạn có thể sử dụng phân tích phương sai một yếu tố để tìm hiểu liệu hiệu suất kiểm tra có khác nhau hay không dựa trên mức độ lo lắng giữa các học sinh (chia học sinh thành ba nhóm độc lập: học sinh thấp, trung bình và cao bị căng thẳng).

2/ Phân tích ANOVA hai yếu tố (two-way ANOVA)

ANOVA hai yếu tố là một phần mở rộng của phân tích phương sai một yếu tố. Với One Way, bạn có một biến độc lập ảnh hưởng đến biến phụ thuộc. Còn với two-way ANOVA, sẽ có 2 biến độc lập.

Ví dụ: bạn có thể sử dụng phân tích ANOVA hai yếu tố để tìm hiểu liệu có sự tương tác giữa giới tính và trình độ học vấn đối với sự lo lắng kiểm tra giữa các sinh viên đại học. Trong đó giới tính (nam / nữ) và trình độ học vấn (đại học / sau đại học) là các biến độc lập của bạn, và kiểm tra lo lắng là biến phụ thuộc của bạn.

Thực hành phân tích ANOVA trong SPSS

Các bước thực hiện kiểm định ANOVA trong SPSS

Ví dụ: Một người quản lý muốn nâng cao năng suất tại công ty của mình bằng cách tăng tốc độ mà nhân viên của anh ta có thể sử dụng một chương trình bảng tính cụ thể. Vì anh ta không có các kỹ năng nội bộ, anh ta thuê một công ty bên ngoài cung cấp đào tạo trong chương trình bảng tính này. Họ cung cấp 3 khóa học: beginner, intermediate và advanced. Người quản lý này không chắc chắn khóa học nào sẽ cần thiết cho loại công việc mà nhân viên của mình cần. Vì vậy anh ta gửi 10 nhân viên vào khóa học beginner, 10 ở intermediate và 10 cho khóa học advanced. Khi tất cả họ trở về từ khóa đào tạo, anh ta đưa ra cho họ một vấn đề cần giải quyết bằng cách sử dụng chương trình bảng tính và thời gian họ mất bao lâu để hoàn thành vấn đề. Sau đó, so sánh ba khóa học để xem liệu có bất kỳ sự khác biệt nào trong thời gian trung bình để hoàn thành vấn đề.

Để phân tích phương sai một yếu tố ANOVA trong SPSS, ta thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Nhấp vào Analyze > Compare Means > One-Way ANOVA… trên menu

kiem_dinh_anova_trong_spss_luanvan2s

Bước 2: Hộp thoại One-Way ANOVA được mở ra:

kiem_dinh_anova_trong_spss_1_luanvan2s

Chuyển biến phụ thuộc Time vào box Dependent List và biến độc lập Course vào box Factor bằng cách sử dụng các nút mũi tên tương ứng hoặc kéo thả các biến vào ô trống, như hình dưới đây:

kiem_dinh_anova_trong_spss_2_luanvan2s

Bước 3: Nhấn vào button Post hoc... , tick chọn Tukey

kiem_dinh_anova_trong_spss_3_luanvan2s

Bước 4: Nhấn vào button Continue

Bước 5: Nhấn vào button Options... , tick chọn Descriptive trong khu vực –Statistics–

kiem_dinh_anova_trong_spss_4_luanvan2s

Bước 6: Nhấn vào button Continue

Bước 7: Nhấn vào button OK

Cách phân tích kết quả

Sau khi thực hiện xong 7 bước trên, ta được kết quả xuất ra bao gồm 2 bảng:

Bảng mô tả (Descriptives Table)

cach_doc_ket_qua_anova_luanvan2s

Bảng mô tả cung cấp một số thống kê mô tả rất hữu ích, bao gồm giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, độ tin cậy 95% cho biến phụ thuộc Time.

Bảng ANOVA

cach_doc_ket_qua_anova_1_luanvan2s

Đây là bảng kết quả đầu ra của phân tích ANOVA. Từ kết quả này, chúng ta sẽ đánh giá được liệu có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm hay không. Trong bảng ANOVA, ta thấy rằng giá trị hệ số Sig. = .021 < 0.05 => Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về thời gian trung bình để hoàn thành bảng tính giữa các khóa học khác nhau. Tuy nhiên để biết nhóm nào khác với nhóm nào cần nhìn vào bảng tiếp theo.

Bảng Multiple Comparisons

cach_doc_ket_qua_anova_2_luanvan2s

Từ kết quả bảng ANOVA, ta đã biết được có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm nói chung. Với bảng Multiple Comparisons này sẽ cho ta thấy rõ hơn về sự khác biệt này. Cụ thể, tại cột Sig. Ta sẽ xem xét giá trị nào bé hơn 0.05 Ta thấy có giá trị 0,046 đó là sig. khi so sánh sự hài lòng giữa hai nhóm beginner và intermediate; cũng như giá trị Sig. là 0,034 của hai nhóm beginner và advanced.

=> Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về thời gian để hoàn thành bảng tính giữa hai nhóm tham gia khóa học beginner và intermediate cũng như hai nhóm beginner và advanced. Đồng thời không có sự khác biệt giữa các nhóm tham gia khóa học intermediate and advanced.

Trên đây Luận Văn 2s đã giới thiệu đến bạn khái niệm phân tích phương sai ANOVA cũng như cách thực hành kiểm định ANOVA trong SPSS. Tuy nhiên, trên thực tế, khi tiến hành thực hiện phân tích phương sai đối với các đề tài phức tạp như luận văn tốt nghiệp, luận văn thạc sĩ, tiến sĩ bạn rất có thể gặp phải những “sự cố” với dữ liệu của mình. Hãy liên hệ với Dịch vụ Phân tích định lượng - Hỗ trợ SPSS của chúng tôi nhé!

Kiểm soát nội bộ là gì? Hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp
Kiểm soát nội bộ là một quá trình chịu sự chi phối bởi người quản lý, hội đồng quản trị và các thành viên khác trong một tổ chức. Mục đích của việc xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ trong một tổ chức/ doanh nghiệp là nhằm đạt được sự hữu hiệu và hiệu quả của hoạt động, sự tin cậy của báo cáo tài chính và sự tuân thủ pháp luật cũng như các quy định mà tổ chức/ doanh nghiệp đặt ra.
Bao thanh toán là gì? Thực trạng bao thanh toán tại Việt Nam hiện nay
Bao thanh toán có thể hiểu là sự chuyển nhượng các khoản phải thu của người bán hàng từ người bán hàng sang đơn vị bao thanh toán. Đơn vị bao thanh toán sẽ chịu trách nhiệm thu nợ, tránh các rủi ro không trả nợ hoặc không có khả năng trả nợ từ người mua.
Thuế thu nhập doanh nghiệp là gì? Nội dung của thuế TNDN ở Việt Nam
Thuế được đánh giá là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước và là công cụ điều chỉnh vĩ mô của nền kinh tế, góp phần đảm bảo công bằng xã hội. Trong đó, thuế thu nhập doanh nghiệp là sắc thuế điều tiết vào thu nhập chính thức của doanh nghiệp và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu ngân sách nhà nước.
Du lịch làng nghề là gì? Phát triển du lịch làng nghề ở Việt Nam
Hiện nay, du lịch làng nghề được xem là một giải pháp hữu hiệu để kích thích phát triển kinh tế xã hội ở làng nghề theo hướng bền vững. Để hiểu rõ khái niệm du lịch làng nghề là gì cũng như các nội dung kiến thức xoay quanh chủ đề này, chúng ta cùng đọc bài viết dưới đây nhé.
Nghèo là gì? Thực trạng và giải pháp giảm nghèo bền vững ở Việt Nam
Đói nghèo là một trong những rào cản làm giảm khả năng phát triển con người con người, cộng đồng cũng như mỗi quốc gia. Xu hướng phát triển của nền kinh tế, tiến bộ khoa học công nghệ và ổn định đời sống mang lại những thành tựu và tiến bộ vượt bậc nhưng vẫn phải đối mặt với thực trạng nghèo đói.
Bán hàng là gì? Cơ sở lý luận về hoạt động bán hàng
Bán hàng là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Không những vậy, bán hàng còn là yếu tố quan trọng quyết định đến thành công của doanh nghiệp. Vì vậy, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng coi trọng việc bán hàng và nghiên cứu các giải pháp để nâng cao hiệu quả bán hàng.

_{Hà Nội:}_{Tòa nhà Detech Tower - Số 8 Tôn Thất Thuyết, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội.}

_{Đà Nẵng:}_{Toà nhà Thành Lợi 2 - Số 3 Lê Đình Lý, Thạc Gián, Thanh Khê, Đà Nẵng.}

_{Hồ Chí Minh:}_{Tòa nhà Hải Hà - 217 Đường Nguyễn Văn Thủ, Đa Kao, Quận 1, Hồ Chí Minh.}

_{Cần Thơ:}_{Ba Tháng Hai, Xuân Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ.}

_{Hotline: 0976 632 554}

_{Email: 2sluanvan@gmail.com}