Thế giới quan là gì? Vai trò của thế giới quan trong xã hội hiện nay

Thế giới quan là một khái niệm vô cùng quan trọng đối với những ai đang hướng đến một trí tuệ sâu sắc. Vậy thế giới quan là gì? Nó đóng vai trò quan trọng như thế nào đối với cuộc sống hiện nay?  

Thế giới quan là gì?

Định nghĩa về thế giới quan

Thế giới quan thể hiện cái nhìn bao quát về thế giới trong ý thức của mỗi chúng ta. Bao gồm thế giới bên ngoài, con người và mối quan hệ giữa con người với thế giới đó. Nó chính là kim chỉ nam cho mọi thái độ và hành vi của chúng ta đối với thế giới bên ngoài.

Nguồn gốc của thế giới quan ra đời từ cuộc sống. Tất cả hoạt động của con người đều bị chi phối bởi một thế giới quan nhất định. Những yếu tố chính cấu thành nên thế giới quan đó là tri thức, lý trí, niềm tin và tình cảm.  Chúng liên kết với nhau thành một thể thống nhất và chi phối đến cả nhận thức lẫn hành động thực tiễn của con người.

Thế giới quan là gì?

>>> Xem thêm:

Triết học là gì? Nguồn gốc, Vai trò & Các vấn đề cơ bản của Triết học

Các vấn đề của thế giới quan

Thế giới quan là một tổng thể thống nhất được hình thành từ các thành phần cơ bản được liên kết với nhau theo một trật tự nhất định. Hệ thống thế giới quan được hình thành dựa trên các thành tựu đạt được và được xác thực của khoa học bằng việc trả lời các câu hỏi sau:

- Câu hỏi về bản thể học: Bản chất thế giới là gì? Thế giới được hình thành như thế nào? Thành phần và hình thái tồn tại của thế giới là gì? Thế giới đang vận động ra sao? Những vấn đề đang diễn ra trên thế giới là gì? 

- Câu hỏi về giải thích nguồn gốc: Vì sao thế giới lại vận động theo cách này mà lại không vận động theo cách khác? Thế giới và con người tuân theo các nguyên lý phổ quát nào?

- Câu hỏi về Nhận thức luận: Kiến thức là gì? Chân lý là gì? Tri thức, cảm xúc của con người về thế giới như thế nào? Vị trí của con người trong thế giới đó như thế nào? Con người sẽ xây dựng hình ảnh thế giới của mình ra sao? Mối quan hệ giữa con người với thế giới đó? Lý tưởng của con người là gì? Đặc thù của cảm xúc và ý thức con người?

- Câu hỏi về luân lý học: Nêu rõ quan điểm, tư tưởng thông thái về nguyên tắc sống, giá trị sống và các định hướng mục tiêu, các chuẩn mực phối hợp của pháp luật, đạo đức và thẩm mỹ. Tại sao chúng ta lại cảm nhận thế giới theo cách này mà không phải cách khác? Mục đích theo đuổi các giá trị sống là gì? Thiện/ ác như thế nào? Vai trò của con người trong xã hội hiện nay là gì? Liệu nó có tuân thủ theo các quy luật phát triển khách quan của thế giới? 

- Câu hỏi về dự đoán tương lai: Dự đoán tương lai sẽ mở ra cho loài người nói chung và mỗi chúng ta nói riêng? Chúng ta có thể chọn các tương lai theo tiêu chí nào? Làm sao để thể hiện được sự thống nhất giữa con người thế giới? Liệu chúng ta đã hiểu rõ mong muốn của mình? Liệu chúng ta đã thực sự tin tưởng vào chính bản thân mình và tương lai của nhân loại?

- Câu hỏi về hành động: Mỗi chúng ta phải hành động như thế nào để đạt được mục tiêu mong muốn? Chúng ta có thể làm gì để biến đổi thế giới theo những chiều hướng tích cực? Làm sao để sắp xếp các hành động của mình theo một nguyên tắc nhất định?

Luận Văn 2S hiện đang cung cấp dịch vụ viết thuê tiểu luận, tiểu luận triết học cao học. Nếu như bạn đang gặp khó khăn với bài luận Triết học của mình, đừng chần chừ, hãy để Luận Văn 2S giúp bạn nhé! 

Các loại thế giới quan là gì?

Các loại thế giới quan

Thế giới quan huyền thoại

Thế giới quan huyền thoại xuất phát từ xã hội nguyên thủy, trong giai đoạn sơ khai của lịch sử bằng cách xây dựng nên các huyền thoại để phản ánh những kết quả cảm nhận ban đầu của người nguyên thuỷ về hiện thực khách quan (tự nhiên, đời sống xã hội). Chẳng hạn như dân tộc Việt Nam có truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ để giải thích về nguồn gốc ra đời của dân tộc hay truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh là quan điểm của người xưa về các hiện tượng thiên nhiên…

Đặc điểm của thế giới quan huyền thoại là các yếu tố thực và ảo, cái thần và cái người, lý trí và tín ngưỡng hòa quyện vào nhau. Do con người không giải thích được các hiện tượng đặc biệt trong xã hội nên thường đưa ra những yếu tố tưởng tượng có tính huyền bí để giải thích. Vì vậy, thế giới quan huyền thoại không phải là sự phản ánh trực tiếp hiện thực khách quan

Thế giới quan tôn giáo

Thế giới quan tôn giáo phản ánh hiện thực khách quan một cách hư ảo ra đời trong bối cảnh trình độ nhận thức của con người còn kém. Thế giới quan tôn giáo giải thích thế giới dựa trên cơ sở thừa nhận sự sáng tạo của một loại năng lực thần bí, siêu nhiên.

Đặc trưng cơ bản của loại thế giới quan này là niềm tin vào sự tồn tại và sức mạnh vô hạn của lực lượng siêu tự nhiên, của thần thánh và con người hoàn toàn bất lực, luôn phụ thuộc vào thế giới siêu nhiên đó. Trong thế giới quan tôn giáo, con người chỉ là kẻ cầu xin và phục tùng. Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, thế giới quan tôn giáo thể hiện khát vọng được giải thoát khỏi khổ đau, hướng đến một cuộc sống hạnh phúc, thiện lương. Chính điều này đã giúp cho thế giới quan tôn giáo tồn tại trong đời sống tinh thần ngày nay.

Thế giới quan triết học

Thế giới quan triết học ra đời trong điều kiện trình độ tư duy và thực tiễn của con người có bước phát triển cao hơn so với thế giới quan huyền thoại và tôn giáo. Điều đó làm cho tính tích cực của tư duy con người có bước chuyển về chất.

Thế giới quan triết học được xây dựng dựa trên hệ thống lý luận, khái niệm, phạm trù, quy luật.  Không đơn giản chỉ là nói lên quan điểm của con người về thế giới, thế giới quan triết học còn nỗ lực tìm các giải thích, chứng minh tính đúng đắn của các quan điểm đó bằng lý luận, logic. 

>>> Có thể bạn quan tâm:

Đề tài tiểu luận triết học, triết học cao học

Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống

Thế giới quan được xem là kim chỉ nam giúp con người hướng đến những hoạt động tích cực theo sự phát triển của xã hội. Nó đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi con người, mỗi cộng đồng và trong đời sống xã hội nói chung. Một thế giới quan đúng đắn sẽ hướng con người hoạt động theo những tư duy phát triển và góp phần vào sự tiến bộ của xã hội. Thế giới quan chính là cơ sở cho sự hình thành tư tưởng về mặt nhân cách, đạo đức, chính trị và hành vi.

Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống con người được thể hiện ở các mặt cụ thể sau đây:

- Nhờ xác định được các mối liên kết chung giữa thế giới và con người trong thế giới mà thế giới quan đã giúp chúng ta định hướng được lý tưởng sống của mình thông qua các mục tiêu và phương hướng hoạt động cụ thể. 

- Thông qua tri thức chung về thế giới, bản chất con người, niềm tin và tình cảm trong thế giới quan mà chúng ta có thể nhận thức sâu sắc hơn về các hoạt động thực tiễn đang diễn ra. Ví dụ, nếu bạn hiểu đúng ý nghĩa của cuộc sống thì bạn sẽ cố gắng làm những việc hướng đến sự tiến bộ chung của xã hội và bản thân. Ngược lại, nếu bạn không hiểu đúng về thế giới quan thì bạn sẽ trở nên thụ động trong mọi nhận thức cũng như hành động thực tiễn. Thậm chí, việc hiểu lầm này còn dẫn đến con người có những hành vi trái với các chuẩn mực đạo đức, phá hoại cộng đồng và xã hội.

Xã hội ngày càng phát sinh thêm nhiều mối quan hệ phức tạp. Hơn thế nữa, tính chủ động và khả năng tự do phát triển của con người ngày càng được chú trọng. Do đó, vai trò của thế giới quan cũng trở nên rất quan trọng. Việc hình thành thế giới quan là một trong những tiêu chí quan trọng để hình thành nhân cách con người thật toàn diện. Mong rằng với những chia sẻ xoay quanh khái niệm "thế giới quan là gì?" của Luận Văn 2S sẽ giúp ích cho bạn trong học tập, nghiên cứu nhé!