Phân tích SWOT là gì? Cách thực hiện phân tích ma trận SWOT

Ma trận SWOT là một công cụ phân tích mạnh mẽ mà các tổ chức và chuyên gia sử dụng để hướng dẫn quá trình ra quyết định của họ. Nó có thể giúp các doanh nghiệp xác định điểm mạnh, điểm yếu của mình cũng như nhìn thấy những cơ hội và thách thức có thể gặp phải để có thể lập kế hoạch, hoạch định chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn cho tương lai. Biết cách phân tích ma trận SWOT một cách hiệu quả có thể doanh nghiệp xác định các cơ hội và bảo vệ lợi thế của mình. Trong bài viết này, Luận Văn 2S sẽ cùng bạn đọc thảo luận về chủ đề "Phân tích SWOT là gì" cũng như các nội dung kiến thức xoay quanh vấn đề này. 

Phân tích SWOT là gì?

Phân tích SWOT hay ma trận SWOT (Tiếng Anh: SWOT Analysis/ SWOT matrix) là cụm từ viết tắt của S = strengths (Điểm mạnh), W = weaknesses (Điểm yếu), O = opportunities (Cơ hội), T = threats (Mối đe dọa). Đây là một kỹ thuật được phát triển tại Viện Nghiên cứu Stanford vào những năm 1960 và 1970, thường được sử dụng phổ biến trong đánh giá vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và hoạch định chiến lược. Mục tiêu chính của phân tích SWOT là hỗ trợ các tổ chức nâng cao nhận thức về các yếu tố trong việc đưa ra quyết định kinh doanh. SWOT hoàn thành điều này bằng cách phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài có thể ảnh hưởng đến khả năng tồn tại của một quyết định.

Nói một cách đơn giản, ta có thể hiểu phân tích SWOT là một công cụ lập kế hoạch chiến lược mà các doanh nghiệp và cá nhân sử dụng để xác định và đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và mối đe dọa liên quan đến một dự án, kế hoạch kinh doanh hoặc hoạt động. Kỹ thuật này cũng giúp các nhà quản lý đánh giá các yếu tố bên trong và bên ngoài có thể ảnh hưởng đến sự thành công hoặc khả năng tồn tại của các dự án mới như thế nào. Phân tích SWOT có thể giúp doanh nghiệp phân tích những gì mình đang làm tốt nhất hiện tại và đề ra chiến lược thành công cho tương lai. SWOT cũng có thể phát hiện ra các lĩnh vực kinh doanh đang kìm hãm hoặc đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp có thể khai thác nếu bạn không tự bảo vệ mình. Ma trận SWOT giúp cho nhà quản trị, nhà hoạch định chiến lược tận dụng điểm mạnh của doanh nghiệp, cải thiện điểm yếu, giảm thiểu các mối đe dọa và tận dụng lợi thế lớn nhất có thể của các cơ hội dựa trên việc hiểu và xác định những gì đang xảy ra bên trong cũng như bên ngoài doanh nghiệp. Khi kết hợp với các công cụ quản lý khác, ma trận SWOT có thể giúp doanh nghiệp tận dụng lợi thế so sánh của mình và đạt được các mục tiêu chiến lược.

Ma trận SWOT được sử dụng rộng rãi nhất trong các tổ chức kinh doanh. Tuy nhiên, việc phân tích SWOT cũng được thực hiện bởi các tổ chức phi lợi nhuận và các cá nhân hay được sử dụng để đánh giá các dự án, sáng kiến, sản phẩm nào đó.

Phân tích SWOT là gì?

Các phần tử trong phân tích SWOT là gì?

Như đã đề cập trong phần khái niệm phân tích SWOT là gì, SWOT là viết tắt của điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và mối đe dọa. Vì vậy, các phần tử của ma trận SWOT cũng chính là những yếu tố này. Dưới đây là giải thích về từng yếu tố:

Điểm mạnh (Strengths)

Điểm mạnh đề cập đến những phẩm chất mang lại cho một doanh nghiệp, tổ chức hoặc cá nhân một lợi thế so sánh so với những người khác. Chúng là những yếu tố cho phép một công ty đạt được các mục tiêu của mình. Điểm mạnh có thể là các nguồn lực hữu hình như bảng cân đối kế toán, các tòa nhà, máy móc, nhân viên và thị trường. Sức mạnh vô hình bao gồm lòng trung thành của khách hàng, đội ngũ nhân viên tài năng, bằng sáng chế và danh tiếng xuất sắc. Một số yếu tố giúp xác định điểm mạnh của doanh nghiệp: 

• Những việc doanh nghiệp bạn làm tốt
• Những tố chất khiến bạn nổi bật hơn đối thủ
• Nguồn lực nội bộ như: kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức chuyên môn và mindset của đội ngũ…
• Tài sản hữu hình như: máy móc, thiết bị tiên tiến...
• Tài sản vô hình như: Kỹ thuật độc quyền, bằng phát minh, sáng chế...
• ...

Điểm yếu (Weaknesses)

Điểm yếu là những yếu tố làm giảm khả năng hoàn thành mục tiêu của doanh nghiệp. Chúng có thể bao gồm thiếu vốn, năng lực sản xuất thấp, nhân viên không có động lực và thị phần nhỏ. Phân tích SWOT có thể giúp doanh nghiệp xác định điểm yếu và biến chúng thành điểm mạnh. Để xác định điểm yếu mà doanh nghiệp đang tồn tại, hãy suy nghĩ đến các vấn đề như:

• Những khía cạnh hoặc chuyên môn doanh nghiệp bạn chưa làm tốt
• Những việc đối thủ làm tốt hơn bạn
• Những nguồn lực bị giới hạn so với đối thủ
• Những điểm yếu cần cải thiện của đội ngũ
• Những điều khoản hợp đồng mua bán chưa rõ ràng
• ...

Cơ hội (Opportunities)

Cơ hội là những yếu tố chưa được khám phá có thể mang lại phần thưởng cho một doanh nghiệp, dự án hoặc cá nhân. Cơ hội có thể ở dạng kinh nghiệm, công nghệ mới, thị trường mới hoặc thậm chí là đối thủ cạnh tranh hoạt động kém. Việc xác định các cơ hội có thể giúp người sử dụng ma trận SWOT sử dụng thế mạnh của họ làm lợi thế của họ. Xác định cơ hội:

• Thị trường chưa ai phục vụ sản của sản phẩm hay dịch vụ cụ thể
• Ít đối thủ cạnh tranh mạnh trong lĩnh vực
• Nhu cầu mới nổi cho sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp đã biết được
• Phương tiện truyền thông, báo chí vững chắc của doanh nghiệp
• Những điều luật, quy định của nhà nước hỗ trợ việc kinh doanh của doanh nghiệp thuận lợi
• ...

Mối đe dọa (Threats)

Mối đe dọa là những sự kiện hoặc yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của công ty hoặc cá nhân có thể ảnh hưởng tiêu cực đến họ. Còn được gọi là rủi ro, các mối đe dọa là các yếu tố bên ngoài mà phân tích SWOT có thể giúp doanh nghiệp xác định và nhanh chóng đưa ra các biện pháp chủ động chống lại. Điều này có thể giúp giảm bớt hoặc loại bỏ ảnh hưởng của các mối đe dọa.

• Đối thủ mạnh, đối thủ mới nổi
• Những thay đổi bất ngờ trong môi trường pháp lý
• Nhu cầu đổi mới cho sản phẩm hoặc dịch vụ nhưng không nắm bắt kịp
• Thông tin báo chí, truyền thông tiêu cực
• Khách hàng thay đổi cái nhìn về thương hiệu, doanh nghiệp
• ...

Các phần tử trong phân tích SWOT là gì?

Xem thêm: 

350+ Đề tài luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh đạt điểm cao

Lợi ích & mục tiêu của phân tích ma trận SWOT là gì?

Về lợi ích, phân tích SWOT có thể giúp cho doanh nghiệp biết cách làm thế nào để:

• Biến điểm yếu thành điểm mạnh: Vì phân tích SWOT cung cấp một mô hình chi tiết, có tổ chức để đánh giá những đặc điểm tốt nhất của doanh nghiệp và những sai sót hiện tại, nên nó có thể giúp doanh nghiệp xác định một số điểm yếu để loại bỏ hoặc biến thành điểm mạnh.
• Giảm thiểu tổn thất: Mục tiêu của hầu hết các doanh nghiệp là giảm thiểu tổn thất, cả trong ngắn hạn và dài hạn. Ví dụ, một công ty có thể giảm thiểu tổn thất tài chính bằng cách đánh giá những lợi ích và bất lợi của việc đầu tư vào công nghệ mới.
• Hiểu rõ hơn các mối đe dọa và cơ hội bên ngoài: Phân tích SWOT giúp doanh ghiệp xác định các mối đe dọa và cơ hội phổ biến nhất trong ngành của mình, giúp doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn để giảm thiểu các mối đe dọa hoặc tận dụng các cơ hội trong tương lai.

Về mục tiêu, một số mục tiêu chính của phân tích ma trận SWOT là:

• Tạo bản phân tích tóm tắt các yếu tố bên trong và bên ngoài
• Xác định các rủi ro và vấn đề cần giải quyết
• Thiết lập các ưu tiên quản lý
• Giảm các lỗi thực tế, quản lý hoặc tiếp thị
• Thực hiện dự báo bán hàng thực tế dựa trên điều kiện thị trường và đánh giá tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp
• Giúp một tổ chức xác định xem tổ chức đó có cần trợ giúp từ các chuyên gia pháp lý, tài chính, tiếp thị hoặc quản lý bên ngoài hay không

Khi nào tiến hành phân tích SWOT?

Phân tích SWOT có thể hữu ích trong gần như bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình lập kế hoạch của doanh nghiệp, bao gồm:

Thay đổi nhân sự: Phân tích SWOT có thể cực kỳ hữu ích khi tổ chức thay đổi nhân sự. Trong tình huống này, nó có thể liên quan đến việc xác định việc thuê một giám đốc điều hành mới có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào. Ví dụ, nếu người điều hành mới có nhiều kinh nghiệm hơn người trước, đây có thể là một thế mạnh. Ngược lại, nếu CEO mới có ít kinh nghiệm hơn thì đây có thể là điểm yếu. Nếu CEO mới có mối quan hệ với một số nhân vật quan trọng trong ngành của doanh nghiệp, thì đây có thể là cơ hội để công ty của bạn phát triển. Một CEO mới gặp khó khăn trong việc tăng doanh số bán hàng trong các vai trò trước đây có thể là một mối đe dọa.

Ra mắt sản phẩm mới: Nếu doanh nghiệp đang cân nhắc bán một sản phẩm mới, phân tích SWOT có thể hữu ích vì nó cho phép doanh nghiệp dự đoán xem mặt hàng đó có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực như thế nào đến doanh nghiệp. Một cách tốt để tiến hành phân tích SWOT cho một sản phẩm mới là xác định những điểm mạnh nhất của sản phẩm (điều gì làm cho nó có chất lượng cao) và những hạn chế hoặc điểm yếu của nó. Phân tích cũng sẽ liên quan đến việc đánh giá cách sản phẩm này có thể giúp doanh nghiệp có thêm cơ hội và được công nhận rộng rãi hơn, đồng thời xác định những nguy hiểm có thể phát sinh từ việc bán và phân phối sản phẩm cho khách hàng. Ví dụ, nếu một công ty sản xuất sản phẩm gia dụng muốn sản xuất một loại máy thổi lá mới công nghệ cao, thì công ty đó có thể được hưởng lợi từ việc tiến hành phân tích SWOT. Sản phẩm này có thể phổ biến vì các tính năng công nghệ phức tạp mà nó bao gồm, nhưng nó cũng có thể dẫn đến thương tích cho khách hàng.

Sáp nhập hoặc mua lại: Doanh nghiệp cũng có thể thực hiện phân tích SWOT trong trường hợp chủ doanh nghiệp đang xem xét việc mua lại hoặc sáp nhập tiềm năng. Trước tiên, doanh nghiệp có thể đánh giá điểm mạnh tổng thể của doanh nghiệp khác, như danh tiếng thương hiệu mạnh, năng suất cao hoặc khối lượng bán hàng và điểm yếu, như chi phí cận biên cao hoặc dịch vụ chậm. Sau đó, doanh nghiệp sẽ dự đoán những cơ hội mới khi hợp nhất với doanh nghiệp khác có thể mang lại, chẳng hạn như hiệu quả cao hơn do tăng nhân sự hoặc lợi nhuận cao hơn, và những mối đe dọa hoặc bất lợi mà quyết định này có thể mang lại, chẳng hạn như độc quyền. Ví dụ, một tổ chức phát sóng truyền hình lớn đang xem xét mua lại một công ty điện thoại. Đài truyền hình có thể bị thu hút bởi khả năng cải thiện hiệu quả và năng suất của mình vì kết quả là tăng nhân sự, nhưng họ cũng có thể bày tỏ lo ngại về việc khách hàng có khả năng rời bỏ công ty mới thành lập vì giá cao hơn.

Phân tích ma trận SWOT được thực hiện khi nào?

Ưu - nhược điểm của phân tích SWOT là gì?

Giống như hầu hết mọi thứ trong cuộc sống, phân tích SWOT cũng tồn tại những ưu và nhược điểm riêng. Dưới đây là một số khía cạnh quan trọng nhất trong lợi ích và hạn chế của SWOT:

Ưu điểm của phân tích ma trận SWOT

• Có thể áp dụng cho bất kỳ công ty và tình huống: Phân tích SWOT rất đơn giản vì vậy nó có thể được áp dụng cho bất kỳ công ty nào trong bất kỳ ngành nào. Nó cũng có thể được sử dụng trong một loạt các tình huống và hoạch định ​​chiến lược.
• Tiến hành phân tích SWOT tốn ít hoặc không tốn chi phí. Bất kỳ ai cũng có thể thực hiện phân tích SWOT với điều kiện người đó hiểu về công ty, dự án,.. cần phân tích.
• Một ưu điểm quan trọng nữa của phân tích ma trận SWOT là nó tập trung vào các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến doanh nghiệp của bạn. Sử dụng SWOT, bạn có thể:

• Hiểu doanh nghiệp, dự án cần phân tích hơn
• Giải quyết các điểm yếu
• Ngăn chặn các mối đe dọa (nguy cơ)
• Tận dụng cơ hội
• Tận dụng điểm mạnh của bạn
• Phát triển các mục tiêu và chiến lược kinh doanh để đạt được kết quả, mục tiêu mong muốn.

Nhược điểm của phân tích ma trận SWOT

Khi bạn đang tiến hành phân tích SWOT, bạn nên nhớ rằng đó chỉ là một giai đoạn của quy trình lập kế hoạch kinh doanh. Đối với các vấn đề phức tạp, thông thường bạn sẽ cần tiến hành nghiên cứu và phân tích chuyên sâu hơn để đưa ra quyết định.

Một số nhược điểm, hạn chế có thể tồn tại trong phân tích SWOT:

• Thiếu khách quan
• Không cung cấp giải pháp hoặc đưa ra quyết định thay thế
• Có thể tạo ra quá nhiều ý tưởng nhưng không giúp bạn chọn ra ý tưởng nào là tốt nhất
• Có thể tạo ra nhiều thông tin, nhưng không phải tất cả đều hữu ích.

Một số ví dụ về phân tích ma trận SWOT 

Phân tích SWOT của Công ty Coca-Cola năm 2020

Điểm mạnh (Strengths):

1. Nhận diện thương hiệu mạnh: Coca-Cola là một thương hiệu rất phổ biến với bộ nhận diện thương hiệu độc đáo. Nước giải khát của Coca-Cola là đồ uống bán chạy nhất trong lịch sử.
2. Tài sản thương hiệu cao nhất: Coca-Cola chắc chắn là một trong những thương hiệu nổi tiếng nhất với tài sản thương hiệu cao nhất. Công ty này đã được trao tặng giải thưởng “highest brand equity award” vào năm 2011 bởi Interbrand.
3. Mở rộng phạm vi toàn cầu: Coca cola có mặt ở 200 quốc gia trên toàn thế giới
4. Lòng trung thành của khách hàng: Mức độ trung thành đối với thương hiệu Coca cola rất cao. Bởi rất khó để khách hàng có thể tìm kiếm sản phẩm thay thế. Hơn nữa, Coca-Cola và Fanta có lượng người hâm mộ đông đảo hơn so với các tên đồ uống khác trong ngành.
5. Định giá công ty: Là một trong những công ty có giá trị nhất thế giới, Coca cola được định giá khoảng 79,2 tỷ đô la.
6. Thị phần chiếm lĩnh thị trường: Coca-Cola và Pepsi là 2 nhà sản xuất dẫn đầu trong ngành sản xuất nước giải khát, trong đó, Coca-Cola có thị phần lớn nhất. Coke, Sprite, Diet Coke, Fanta, Limca và Mazda là những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng cao nhất cho Coca-Cola.
7. Hệ thống phân phối mạnh: Coca-Cola có mạng lưới phân phối hiệu quả nhất và rộng nhất trên thế giới. Công ty có gần 250 đối tác đóng chai trên toàn cầu.
8. Coca-Cola mua lại AdeS vào năm 2016. Thông qua việc mua lại này, Coca-Cola đã mở rộng danh mục đồ uống của mình

Điểm yếu (Weaknesses): 

1. Cạnh tranh quyết liệt với Pepsi - Pepsi là đối thủ lớn nhất của Coca-Cola. Nếu không phải là Pepsi, Coca-Cola  rõ ràng sẽ là công ty dẫn đầu thị trường về đồ uống.
2. Đa dạng hóa sản phẩm còn thấp:  Coca-Cola có sự đa dạng hóa sản phẩm thấp. Nếu như Pepsi đã tung ra nhiều mặt hàng đồ ăn nhẹ như Lays và Kurkure, Coca-Cola đang tụt lại trong phân khúc này. Nó mang lại cho Pepsi một lợi thế “đòn bẩy” so với Coca-Cola.
3. Mối quan tâm về sức khỏe: Đồ uống có gas dẫn đến hai vấn đề sức khỏe nghiêm trọng - béo phì và tiểu đường. Trong khi đó, Coca-Cola là nhà sản xuất đồ uống có ga lớn nhất. Nhiều chuyên gia y tế đã cấm sử dụng các loại nước ngọt này. Đó là một vấn đề rất lớn. Tuy nhiên, Coca-Cola chưa nghĩ ra bất kỳ giải pháp thay thế sức khỏe nào cho vấn đề này.

Cơ hội (Opportunities):

1. Giới thiệu các sản phẩm mới và đa dạng hóa các phân khúc của mình: Coca-Cola có cơ hội giới thiệu các dịch vụ mới trong phân khúc thực phẩm và sức khỏe giống như Pepsi. Nó có thể đóng góp vào doanh thu của họ, và họ có thể phân nhánh từ đồ uống có ga.
2. Tăng sự hiện diện ở các quốc gia đang phát triển - Nhiều khu vực có khí hậu nóng có mức tiêu thụ cao nhất cho đồ uống lạnh. Các nước Trung Đông và Châu Phi là một ví dụ điển hình.
3. Cải thiện chuỗi cung ứng: Hoạt động kinh doanh của Coca Cola hoàn toàn phụ thuộc vào chuỗi cung ứng và hậu cần. Chi phí vận chuyển và giá nhiên liệu luôn tăng. Do đó, Coca cola nên theo dõi chặt chẽ chuỗi Cung ứng của mình và tiếp tục cải thiện để giảm chi phí.
4. Nước uống đóng gói - Coca-Cola sở hữu một số nhãn hiệu nước uống đóng gói như Kinley. Mặc dù hiện tại việc mở rộng Kinley còn chậm, tuy nhiên Kinley có tiềm năng mở rộng rất lớn. Do đó, Coca cola với tư cách là một công ty nên tập trung vào việc mở rộng Kinley như một thương hiệu.

Nguy cơ (Threats): 

1. Nguồn nguyên liệu thô: Coca-Cola đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích về vấn đề quản lý nước. Nhiều nhóm xã hội và môi trường đã tuyên bố rằng công ty có lượng tiêu thụ nước lớn ở những  vùng khan hiếm nước . Bên cạnh đó, mọi người đã cáo buộc rằng Coca-Cola đang gây ô nhiễm nước và trộn thuốc trừ sâu trong nước để làm sạch các chất gây ô nhiễm.
2. Cạnh tranh trực tiếp và gián tiếp: Mặc dù cạnh tranh trực tiếp từ Pepsi rất rõ ràng trên thị trường, tuy nhiên, có rất nhiều công ty khác đang cạnh tranh gián tiếp với Coca-Cola. Starbucks, Costa Coffee, Tropicana, Lipton và Nescafe là những đối thủ cạnh tranh gián tiếp của Coca-Cola có thể đe dọa vị thế thị trường của nó.

Phân tích ma trận SWOT của Vinamilk

Ma trận SWOT của Công ty Vinamilk

Trên đây Luận Văn 2S đã đề cập đến tất cả những kiến thức xoay quanh câu hỏi "phân tích swot là gì" mong rằng với những chia sẻ này sẽ hữu ích dành cho bạn trong quá trình học tập, viết khóa luận cũng như trong công việc. Chúc bạn thành công!