Ngân sách nhà nước là gì? Đặc điểm, vai trò của ngân sách nhà nước

Bạn vẫn thường nghe các phương tiện truyền thông, báo đài nói nhiều về ngân sách nhà nước, thế nhưng bạn đã thực sự hiểu ngân sách nhà nước là gì, vai trò của ngân sách nhà nước là như thế nào chưa? Bài viết hôm nay của chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này. Bạn hãy tham khảo nhé!

Ngân sách nhà nước là gì?

“Ngân sách nhà nước là tất cả các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm đảm bảo các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.”

Khái niệm ngân sách nhà nước là gì?

Đặc điểm của ngân sách nhà nước là gì?

Ngân sách nhà nước gồm có 5 đặc điểm sau đây:

- Việc tạo lập và sử dụng Ngân sách nhà nước phải gắn liền với quyền lực kinh tế – chính trị của Nhà nước, được Nhà nước tiến hành trên cơ sở pháp luật. Ngân sách nhà nước vừa là một bộ luật tài chính đặc biệt cũng vừa là bộ luật do Quốc hội quyết định và thông qua hằng năm, mang tính chất áp đặt và bắt buộc các chủ thể kinh tế – xã hội có liên quan phải tuân theo.

- Ngân sách nhà nước gắn chặt với sở hữu Nhà nước, chứa đựng lợi ích chung của công cộng. Nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền quyết định đến các khoản thu – chi của Ngân sách nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ, chức năng của Nhà nước.

- Ngân sách nhà nước có vai trò là một bản dự toán thu chi liên quan đến chính sách mà Chính phủ phải thực hiện trong năm tài khóa tiếp theo. Chính vì như vậy việc thông qua Ngân sách nhà nước là một sự kiện chính trị quan trọng thể hiện sự nhất trí trong Quốc hội về chính sách của Nhà nước.

- Ngân sách nhà nước là bộ phận chủ yếu của hệ thống tài chính quốc gia. Hệ thống tài chính quốc gia bao gồm: tài chính nhà nước, tài chính doanh nghiệp, trung gian tài chính và tài chính cá nhân hoặc hộ gia đình.

- Ngân sách nhà nước gắn liền với tính giai cấp. Quyền quyết định các khoản thu – chi của ngân sách chủ yếu là do người đứng đầu một nước quyết định. Hiện nay, ngân sách nhà nước được dự toán, thảo luận và phê chuẩn bởi cơ quan pháp quyền, quyền quyết định là của toàn dân được thực hiện thông qua Quốc hội.

Có thể bạn quan tâm:

Danh sách đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng mới nhất 2020

Phân loại ngân sách nhà nước

Ngân sách nhà nước thường được chia làm 2 loại đó là ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.

Ngân sách trung ương là là các khoản thu ngân sách nhà nước cấp cho trung ương nhằm mục đích chi cho các nhiệm vụ chi của cấp trung ương.

Ngân sách địa phương là các khoản thu ngân sách nhà nước được cấp cho các địa phương dùng để chi cho các nhiệm vụ chi của địa phương.

Thu 

Hoạt động thu - chi ngân sách nhà nước 

Thu ngân sách nhà nước là gì?

Thu ngân sách nhà nước là việc Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để huy động một phần nguồn tài chính (chỉ bao gồm những khoản tiền không phải hoàn trả trực tiếp) vào ngân sách nhà nước nhằm phục vụ cho các nhu cầu chi tiêu của quốc gia. Việc xác định khoản thu ngân sách nhà nước phải đảm bảo hài hòa lợi ích của các cá nhân, tổ chức trong xã hội và lợi ích Nhà nước dựa trên các yếu tố như: các hoạt động kinh tế trong xã hội, tốc độ phát triển kinh tế, tỷ lệ tăng trưởng GDP… Theo luật ngân sách Việt Nam, các khoản thu ngân sách nhà nước bao gồm:

- Thuế, phí, lệ phí do các tổ chức và cá nhân nộp theo quy định của pháp luật;

- Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước: thu hồi tiền (gốc và lãi) từ hoạt động cho vay của Nhà nước, thu hồi vốn Nhà nước tại các cơ sở kinh tế,..

- Các khoản thu từ hoạt động bán, cho thuê tài sản thuộc sở hữu Nhà nước;

- Các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân;

- Các khoản viện trợ;

- Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.

Thu ngân sách nhà nước 2019

Chi ngân sách nhà nước là gì?

Chi ngân sách nhà nước là hoạt động phân phối, sử dụng nguồn tài chính Nhà nước cho các mục đích sử dụng khác nhau theo những nguyên tắc nhất định nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của Nhà nước. Các khoản chi ngân sách nhà nước Việt Nam bao gồm:

- Chi đầu tư phát triển: xây đường, bệnh viện, trường học, xúc tiến thương mại, đầu tư…

- Chi dự trữ quốc gia: 

- Chi thường xuyên: đối với các lĩnh vực như quốc phòng, an ninh trật tự, an toàn xã hội, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ…

- Chi trả lãi, phí, chi phí

- Chi viện trợ: bao gồm viện trợ cho người dân bị thiên tai, lũ lụt, hạn hán...

- Bổ sung quỹ dự trữ tài chính

- Chi trả nợ: dùng để trả cho các khoản vay trong nước, vay nước ngoài, vay viện trợ...

- Chi thường xuyên: bao gồm các khoản lương công nhân viên chức, chi cho sự nghiệp an ninh quốc phòng…

- Chi bổ sung cân đối ngân sách

- Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật

Chi ngân sách nhà nước 2019

Hiện tại, Luận Văn 2S đang cung cấp dịch vụ viết thuê luận văn, luận văn thạc sĩ. Nếu bạn đang gặp những khó khăn trong việc viết luận văn, hãy để chúng tôi chia sẻ cùng bạn. Tìm hiểu thêm về dịch vụ viết thuê luận văn TẠI ĐÂY

Vai trò của ngân sách nhà nước

Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính quốc gia cũng như có vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước:

Chức năng phân phối

Ngân sách nhà nước có vai trò huy động các nguồn tài chính nhằm đảm bảo cho nhu cầu chi tiêu của Nhà nước. Đây là vai trò quan trọng nhất của ngân sách nhà nước giúp cho Nhà nước thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ của mình.

Ngân sách nhà nước là công cụ tài chính thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội

Ngân sách nhà nước là công cụ tài chính quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế, điều chỉnh nền kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định giá cả, thị trường đồng thời giải quyết các bất ổn và những nguy cơ tiềm ẩn đối với sự phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, để vai trò này của Ngân sách nhà nước được thực hiện tốt nhất thì ngân sách nhà nước phải có quy mô lớn, các chính sách tài khóa đưa ra phải phù hợp, như vậy thì mới có thể kích thích sản xuất, kích cầu trong nước, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển và tăng trưởng ổn định.

Ngân sách nhà nước là công cụ bù đắp những khiếm khuyết của nền kinh tế thị trường

Nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì những khiếm khuyết mà nó gây ra là điều không thể tránh khỏi. Bởi lẽ, nếu để nền kinh tế thị trường tự điều chỉnh mà không có sự điều tiết của Nhà nước thì sự phát triển đó sẽ không thể bền vững. Sự phát triển kinh tế cũng kéo theo những hệ lụy như ô nhiễm môi trường, phân hóa giàu nghèo, bất ổn xã hội.

Chính vì vậy, ngân sách nhà nước chính là công cụ quan trọng góp phần bù đắp những khiếm khuyết của nền kinh tế, phân phối lại nguồn thu nhập giữa các tầng lớp nhân dân, cung cấp các hàng hóa công cộng cho xã hội, phát triển cân đối giữa các vùng, miền, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sinh thái…

Trên đây, chúng tôi đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết khái niệm ngân sách nhà nước là gì, đặc điểm, phân loại và vai trò của ngân sách nhà nước. Hy vọng rằng, những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn trong quá trình học tập, làm việc cũng như trong cuộc sống hàng ngày.