Đạo đức kinh doanh là gì? Vai trò của đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

Ngày nay, khi mà nền kinh tế ngày được càng được mở rộng và phát triển, các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau không chỉ bằng nguồn vốn, năng lực, công nghệ, nguồn lao động…mà còn bằng đạo đức kinh doanh. Vậy, đạo đức kinh doanh là gì? Tầm quan trọng của đạo đức kinh doanh trong nền kinh tế Việt Nam là như thế nào? Những thắc mắc đó sẽ được chúng tôi giải đáp ngay trong bài viết dưới đây.

Đạo đức kinh doanh là gì?

Đạo đức kinh doanh (Tiếng Anh: Business Ethic) là nghiên cứu về cách một doanh nghiệp nên hành động khi đối mặt với những tình huống khó xử về đạo đức và các tình huống gây tranh cãi. Điều này có thể bao gồm một số tình huống khác nhau như: cách quản lý doanh nghiệp, cách giao dịch cổ phiếu, vai trò của doanh nghiệp trong các vấn đề xã hội... Hay nói cách khác, đạo đức kinh doanh là tập hợp các quy tắc đạo đức, chuẩn mực chung hoặc những luật lệ có tác dụng chỉ dẫn, điều chỉnh và chi phối cách thức hoạt động của doanh nghiệp, cách ra quyết định kinh doanh và cách đối xử của mọi người.

Khái niệm đạo đức kinh doanh là gì?

Khái niệm đạo đức trong kinh doanh có thể bắt nguồn từ các hình thức trao đổi sớm nhất, dựa trên nguyên tắc trao đổi bình đẳng. Trong lịch sử, đã có vô số triết gia và nhà kinh tế đã xem xét đến chủ đề này như: các quy định về giá cả, thuế quan và cách xử lý những kẻ vi phạm trong bộ luật Hammurabi cổ đại; trong tác phẩm “Politics” của Nhà Triết học Aristoteles; trong giáo lý của đạo Thiên Chúa Giáo và đạo Do Thái…

Tuy nhiên, mãi đến những năm 1970, đạo đức kinh doanh như chúng ta biết ngày nay mới thực sự tồn tại như là một lĩnh vực nghiên cứu học thuật. Là một phần của giới học viện, đạo đức kinh doanh vừa được tranh luận về mặt triết học và đo lường theo kinh nghiệm. Khi lĩnh vực nghiên cứu này trở nên mạnh mẽ hơn, chính phủ bắt đầu hợp pháp hóa các ý tưởng hàng đầu trong lĩnh vực này thành luật, do đó buộc các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy tắc và quy định nhất định được coi là đạo đức.

Các loại đạo đức kinh doanh là gì?

Có nhiều loại đạo đức kinh doanh khác nhau. Bản chất hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và nơi doanh nghiệp diễn ra hoạt động sản xuất kinh doanh đều có thể ảnh hưởng đến chuẩn mực đạo đức mà doanh nghiệp đó đề cao. Dưới đây là một số loại đạo đức kinh doanh phổ biến:

Trách nhiệm cá nhân

Mỗi người làm việc cho một doanh nghiệp, dù ở cấp độ điều hành hay cấp độ đầu vào, sẽ phải thể hiện trách nhiệm cá nhân. Điều này có thể có nghĩa là hoàn thành các nhiệm vụ mà người quản lý của bạn đã giao cho bạn hoặc chỉ đơn giản là hoàn thành các nhiệm vụ trong mô tả công việc của bạn. Nếu bạn mắc lỗi, bạn thừa nhận lỗi của mình và làm bất cứ điều gì bạn cần làm để sửa chữa nó.

Trách nhiệm của doanh nghiệp

Các doanh nghiệp có trách nhiệm đối với nhân viên, khách hàng của họ và trong một số trường hợp doanh nghiệp còn cần phải có trách nhiệm đối với ban giám đốc của họ. Một số trong số này có thể là nghĩa vụ hợp đồng hoặc pháp lý, một số khác có thể là lời hứa. Dù những nghĩa vụ đó là gì, doanh nghiệp phải có trách nhiệm giữ chúng.

Trung thành

Cả doanh nghiệp và nhân viên của họ đều phải thể hiện lòng trung thành. Nhân viên nên trung thành với đồng nghiệp, người quản lý và công ty. Điều này có thể liên quan đến việc nói một cách tích cực về doanh nghiệp trước công chúng và chỉ giải quyết các vấn đề nhân sự hoặc công ty một cách riêng tư. Sự trung thành của khách hàng  là điều quan trọng đối với một công ty không chỉ để duy trì quan hệ kinh doanh tốt mà còn để thu hút hoạt động kinh doanh thông qua danh tiếng tốt.

Tôn trọng

Tôn trọng là một đạo đức kinh doanh quan trọng, cả trong cách doanh nghiệp đối xử với khách hàng, khách hàng và nhân viên của mình, cũng như cách nhân viên của họ đối xử với nhau. Khi bạn thể hiện sự tôn trọng với ai đó, người đó sẽ cảm thấy mình là một thành viên có giá trị trong nhóm hoặc một khách hàng quan trọng. Bạn quan tâm đến ý kiến ​​của họ, bạn giữ lời hứa với họ, và bạn làm việc nhanh chóng để giải quyết mọi vấn đề mà họ có thể gặp phải.

Độ tin cậy

Một doanh nghiệp nuôi dưỡng sự tin cậy với khách hàng và nhân viên của mình thông qua sự trung thực, minh bạch và đáng tin cậy. Nhân viên nên cảm thấy rằng họ có thể tin tưởng doanh nghiệp sẽ tuân thủ các điều khoản trong công việc của họ. Khách hàng phải có thể tin tưởng vào doanh nghiệp bằng tiền, dữ liệu, nghĩa vụ hợp đồng và thông tin bí mật của họ. Đáng tin cậy khuyến khích mọi người hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp duy trì danh tiếng tích cực.

Công bằng

Khi một doanh nghiệp thực hiện sự công bằng, nó sẽ áp dụng các tiêu chuẩn giống nhau cho tất cả nhân viên bất kể cấp bậc. Các kỳ vọng tương tự đối với sự trung thực, liêm chính và trách nhiệm đối với nhân viên cấp đầu vào cũng áp dụng cho Giám đốc điều hành. Doanh nghiệp sẽ đối xử với khách hàng của mình một cách tôn trọng bình đẳng, cung cấp hàng hóa và dịch vụ giống nhau cho tất cả dựa trên các điều khoản giống nhau.

Trách nhiệm với cộng đồng và môi trường

Doanh nghiệp không chỉ hành động có đạo đức đối với khách hàng và nhân viên của họ mà còn đối với cộng đồng và môi trường. Nhiều công ty đang tìm cách để trả ơn cho cộng đồng của họ thông qua các công việc tình nguyện hoặc đầu tư tài chính. Họ cũng sẽ áp dụng các biện pháp để giảm thiểu chất thải và thúc đẩy một môi trường an toàn và lành mạnh.

Tầm quan trọng của đạo đức kinh doanh là gì?

Trong doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh mang lại những lợi ích hữu hình và vô hình, bao gồm:

Điều chỉnh hành vi của chủ thể kinh doanh

Đạo đức kinh doanh là tổng hợp những quy tắc, luật lệ có tác dụng điều chỉnh, kiểm soát hành vi của con người mà cụ thể ở đây là các chủ thể kinh doanh. Chính vì vậy, đạo đức kinh doanh có vai trò quan trọng giúp định hướng con người không làm những việc sai trái, vi phạm pháp luật cũng như làm trái với chuẩn mực đạo đức của con người. 

Hoạt động hợp pháp, cho dù ở cấp địa phương hay quốc gia, duy trì sự tôn trọng của doanh nghiệp giữa các đồng nghiệp và khách hàng tiềm năng hoặc khách hàng của mình và cho phép công ty tiếp tục hoạt động.

Lãnh đạo hiệu quả hơn

Khi một nhà quản lý tuân theo đạo đức kinh doanh, nhiều khả năng họ sẽ đối xử tốt với nhân viên. Do đó, các đội có xu hướng dẫn trước hơn. Điều này giảm thiểu các vấn đề về kỷ luật và sự tin tưởng của các nhóm vào người quản lý và giám sát khi cần đưa ra các quyết định khó khăn.

Chất lượng của doanh nghiệp

Một doanh nghiệp có chất lượng sẽ tạo được sự tin tưởng cho khách hàng cũng như các đối tác làm việc. Bởi lẽ, khách hàng thường có xu hướng lựa chọn những công ty có uy tín, chất lượng hơn là những công ty làm ăn không rõ ràng cho dù chất lượng cũng như giá cả của sản phẩm, dịch vụ công ty bạn có thể cũng chỉ ngang bằng so với các đối thủ khác trong cùng ngành.

Đối với các nhà đầu tư, họ cũng sẽ ưu tiên hợp tác, làm việc với các doanh nghiệp có đạo đức kinh doanh. Bởi lẽ, các nhà đầu tư tin rằng, đạo đức kinh doanh quyết định trực tiếp đến hiệu quả và lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp.

Cải thiện khả năng giữ chân nhân viên

Đạo đức kinh doanh mạnh mẽ thường khuyến khích các nhà quản lý thể hiện sự đánh giá cao đối với sự chăm chỉ của nhân viên. Kết quả là, các thành viên trong nhóm có thể trung thành hơn với công ty và cố gắng làm việc hiệu quả hơn. Nó cũng có nghĩa là nhân viên ở tất cả các cấp ít có khả năng bị cho thôi việc vì những lý do liên quan đến hành vi phi đạo đức.

Sự tận tâm làm việc của nhân viên

Một nhân viên luôn có xu hướng gắn bó, tận tâm với công ty hơn khi họ tin rằng lợi ích của họ gắn liền với lợi ích của doanh nghiệp đồng thời nhận được sự tin tưởng, quan tâm đối đãi phù hợp từ cấp trên. Những sự quan tâm đó được thể hiện ở việc tạo môi trường làm việc năng động, an toàn; trả thù lao hợp lý cũng như thực hiện đúng theo những điều đã ghi trong hợp đồng lao động... Khi mà môi trường đạo đức trong công ty được thực hiện cũng sẽ thúc đẩy đội ngũ công nhân viên làm việc hăng say, tăng năng suất lao động. Chính vì vậy, đạo đức kinh doanh là sợi dây liên kết vững chắc nhất giữa nhà quản lý và người lao động, thúc đẩy tinh thần làm việc và tăng năng suất.

Ngoài ra, đạo đức kinh doanh của một doanh nghiệp cũng giúp họ thu hút được những nhân viên chất lượng. Các doanh nghiệp quan tâm đến nhân viên của họ ở mọi cấp độ và đối xử với họ theo các tiêu chuẩn đạo đức cao nhất sẽ hấp dẫn người tìm việc.

Lợi nhuận của doanh nghiệp

Một doanh nghiệp đối xử với khách hàng  của mình một cách đạo đức sẽ xây dựng lòng tin với họ, cũng như một mối quan hệ lâu dài với khách hàng. Những khách hàng này sẽ là khách hàng trung thành và họ có thể sẽ giới thiệu doanh nghiệp đó cho những người trong phạm vi ảnh hưởng của họ. Không những thế, một doanh nghiệp được biết đến với các nguyên tắc đạo đức cao có thể nhận được sự tôn trọng và nâng cao chất lượng thương hiệu của mình. Từ đó doanh nghiệp sẽ bán được nhiều sản phẩm, dịch vụ hơn và thu về lợi nhuận cũng sẽ tốt hơn.

Mặt khác, đối với các công ty đã niêm yết trên thị trường chứng khoán, đạo đức kinh doanh cũng ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị cổ phiếu. Trong trường hợp thị trường có biến động thì những công ty có đạo đức kinh doanh cũng có thể thu về lợi nhuận tốt do đạt được sự tín nhiệm từ phía khách hàng và các nhà đầu tư.

Vai trò của đạo đức kinh doanh là gì?

Sự vững mạnh của quốc gia

Tại sao đạo đức kinh doanh lại ảnh hưởng đến sự vững mạnh của quốc gia? Tại sao các nhà đầu tư lại có xu hướng đầu tư vào nền kinh tế của nước này thay vì nước khác? Một trong những lý do quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đó chính là đạo đức kinh doanh. Một nền kinh tế có thể chế chính trị rõ ràng, trung thực, sự phát triển về kinh tế đem lại những lợi ích về xã hội, không có tham nhũng...tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Từ đó mà nền kinh tế chung của đất nước cũng ngày càng phát triển vững mạnh.

Chúng ta vẫn thường được nghe rằng: "Gieo suy nghĩ gặt hành động, gieo hành động gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách, gieo tính cách gặt số phận". Và trong kinh doanh cũng vậy. Chính vì vậy, nếu là chủ doanh nghiệp dù mới thành lập hay đang trên đà phát triển thì đừng quên rằng hãy xây dựng cho công ty mình một chuẩn mực đạo đức kinh doanh phù hợp để đưa công ty ngày càng tiến xa hơn trong nền kinh tế toàn cầu này nhé.

Có thể bạn quan tâm:

350+ Đề tài luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh đạt điểm cao

Thực trạng đạo đức trong kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam

Tại Việt Nam, mạo đức kinh doanh là một khái niệm vẫn còn tương đối mới mẻ. Các vấn đề về đạo đức kinh doanh mới thực sự được chú ý đến khi Việt Nam bước vào công cuộc Đổi mới, xây dựng kinh tế thị trường (Đại hội Đảng lần thứ VI năm 1986). Cho đến ngày này, việc thực thi đạo đức trong kinh doanh của các doanh nghiệp ở Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều tiêu cực như:

• Bất chấp sử dụng các thủ đoạn bất hợp pháp, không chính đáng để đạt lợi nhuận
• Sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh các sản phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng độc hại… kể cả trong các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người như: thực phẩm, dược phẩm
• Doanh nghiệp không tôn trọng lợi ích khách hàng, đối tác
• Các doanh nghiệp không thực hiện đầy đủ các chính sách, chế độ đối với người lao động: bảo hiểm, lương thưởng, ngày phép, an toàn lao động... 
• Doanh nghiệp trốn thuế, gian lận thương mại, không thực hiện các trách nhiệm xã hội
• Hoạt động của doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường
• ...

Giải pháp nâng cao đạo đức kinh doanh ở Việt Nam là gì?

Giải pháp nâng cao đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

Xuất phát từ thực trạng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng yếu kém trong thực thi đạo đức kinh doanh ở Việt Nam, cần đẩy mạnh thực hiện các giải pháp sau:

• Hoàn thiện khung luật pháp nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho đạo đức kinh doanh
• Nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân đối với các vấn đề đạo đức kinh doanh
• Đẩy mạnh các biện pháp khuyến khích doanh nghiệp, doanh nhân nâng cao đạo đức kinh doanh
• Nâng cao vai trò của các cơ quan bộ, ban, ngành, địa phương, tổ chức xã hội, các hội và hiệp hội có trách nhiệm trong việc quản lý, thực thi đạo đức kinh doanh như: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hiệp hội Phát triển Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam, Hội Bảo vệ quyền người tiêu dùng…)
• Tăng cường công tác tuyên truyền, biểu dương các doanh nghiệp, doanh nhân thực thi tốt đạo đức kinh doanh đồng thời phát hiện và đưa ra công luận những cá nhân và hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh.

Mong rằng với những chia sẻ xoay quanh vấn đề đạo đức kinh doanh là gì sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập. Chúc bạn thành công!